23 Eylül'de Kuzey Yarım Küre'de yaz biter, sonbahar başlar. Güney Yarım Küre'de ise bahara geçiş olur.
Gece ve gündüz hem Kuzey hem Güney Yarım Küre'de yılda iki kez hemen hemen aynı uzunlukta olur. Bu olaya ekinoks denir ve Latince "aequus" (eşit) ve "nox" (gece) kelimelerinden gelir.
Dünya, yaklaşık 23,5 derecelik bir eğimle Güneş'in etrafında döner. Bu, gezegenimizin yörüngesindeki konumuna bağlı olarak, Dünya'nın farklı yerlerinin yılın farklı zamanlarında güneşin radyasyonunu az ya da çok alması demektir.
Dünya'daki tüm ülkelerde Güneş doğudan doğar ve batıdan batar. Fakat bulunduğunuz yere göre Güneş yılın yarısında kuzeye, diğer yarısında güneye hareket ediyormuş gibi görünür. Temmuz civarında Kuzey Yarım Küre daha uzun gündüzler yaşarken, Güney Yarım Küre daha kısa gündüzler yaşar. Ve Aralık civarında ise Güney Yarım Küre'de uzun gündüzler, Kuzey Yarım Küre'de kısa gündüzler ile tam tersi geçerlidir.
Ancak Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi'ne göre yılda iki kez, Mart ve Eylül'de, gezegenimizin eğimi güneş etrafındaki yörüngesi ile aynı hizaya gelir ve böylece Dünya, Güneş'e göre eğimli değilmiş gibi görünür. Yılın bu zamanında, Güneş ekvatora dik gelir ve her iki yarım kürede de gece ve gündüz uzunlukları eşit olur. Bu zamanlarda, geceyi ve gündüzü birbirinden ayıran aydınlanma çemberi veya diğer adıyla araçizgi, Dünya'yı iki eşit parçaya böler ve Kuzey Kutbu'ndan Güney Kutbu'na bir çizgi çeker.
Ekinokslar ne zaman gerçekleşir?
Ekinokslar her yıl aynı günde olmak zorunda değildir: 20 Mart ve 23 Eylül'de veya civarında gerçekleşir. Bu değişen tarihler bir Dünya yılının tam 365 gün olmayışından kaynaklanır. Her yıl biriken fazladan bir çeyrek gün (6 saat), ekinoks tarihinin değişmesine sebep olur. Gezegenin Güneş'e yöneliminin sürekli değişmesi de ekinoks zamanını etkiler.
Gündönümleri ve ekinoks tarihleri
21 Mart (ekinoks) : Gece ve gündüz eşit olur, bizim bulunduğumuz kuzey yarım kürede ilkbahar başlarken güney yarımküre sonbahara girer.
21 Haziran (Yaz gündönümü): Yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesinin yaşandığı zamandır. Kuzey yarım kürede yaz başlarken güney yarım kürede kış başlar.
23 Eylül (ekinoks): Gece ve gündüz eşit olur. Kuzey yarımkürede yaz biter, sonbahar başlar. Güney yarımkürede ise bahara geçiş olur.
21 Aralık (Kış gündönümü): Yılın en uzun gündüzü ve en kısa gecesinin yaşandığı zamandır. Kuzey yarım kürede kış başlarken güney yarım kürede yaz başlar.