?>

BATMAN’DA GELENEKSEL BAYRAM LEZZETLERİ

Batman'da bayramlar, sadece kutlama değil; kültürel mirasın, paylaşmanın ve birlikteliğin simgesi olarak sofralarda hayat buluyor.

GÜNDEM - 2 gün önce

Batman Üniversitesi tarafından hazırlanan Dün Bugün Yarın Batman kitabından derlenen bilgiler ışığında, bölgenin bayram ve kutlama yemekleriyle ilgili renkli geleneklerine yakından bakıyoruz.

BAYRAM SOFRALARI SADECE YEMEK DEĞİL, BİRLİK VE MUHABBETİN ADRESİ

Ramazan ayı, paylaşma ve bereketin en yoğun yaşandığı dönem olarak Batman’da büyük önem taşıyor. Hem aile içinde hem de hayır amaçlı verilen toplu iftarlar, kentin her köşesinde coşkuyla karşılanıyor. Köylerde ise Ramazan boyunca kalabalık sofralarda birlikte sahur ve iftar yapma geleneği hâlâ canlı tutuluyor; bu birlikteliğin ibadeti daha anlamlı kıldığına inanılıyor.

ARİFE SÜTLACIYLA BAYRAMIN GELİŞİNE TATLILIK KATILIYOR

Bayram arifesi, Batman’da özel bir yere sahip. Bayramın gelişini tatlı bir ritüelle karşılamak için arife akşamı “arife sütlacı” hazırlanıyor ve komşulara dağıtılıyor. Bu özel tatlı, bayram tatlısından ayrı olarak yapılırken, Beşiri yöresinde arife gününde “kate” adlı çörekler ve bayram simidi birlikte hazırlanarak paylaşılıyor.
 

ARİFE GECESİ TATLILARI, PAYLAŞMANIN EN LEZZETLİ HALİ

Batman’daki bayramlar, Anadolu’nun pek çok bölgesine kıyasla çok daha heyecanlı ve canlı geçiyor. Genç yaşlı herkes bir araya gelerek kalabalık aile sofralarında birlik ve beraberlik duygusunu güçlendiriyor. Bayram namazlarının ardından evlerde kahvaltı yerine yer sofraları kuruluyor; komşular da bayramlaşmaya geldiklerinde hep birlikte yemek yeniyor. Bayram sofralarının vazgeçilmezi et ve pilav, mevsime göre kayısı veya vişne kompostosu ile birlikte sunuluyor. Tırşik (türlü) ise bölgenin olmazsa olmaz yöresel yemeklerinden biri olarak sofralarda yerini alıyor.

BARIŞ, ZİYARET VE SOFRA GELENEĞİ

Köylerde bayram namazından sonra cemaat birbiriyle bayramlaşıyor, çocuklar camiden birlikte çıkarak şeker topluyor. Namaz sonrası köyün tüm evleri ziyaret edilerek küsler barıştırılıyor; ziyaret edilmeyen ev kalmıyor. Eskiden her evde mutlaka yemek ikram edildiği, bayram günü herkesin gücü yettiğince tavuk veya kırmızı etle yemek hazırladığı aktarılıyor. Pirinç bulgurun yerini alırken, kaburga dolması da yöresel bayram yemekleri arasında özel bir yere sahip.

YÜZYILLARDIR SÜREN BİR LEZZET GELENEĞİ

Bayram sofralarının geleneksel çorbası ise “mehir”den yapılan ayran aşı veya mehir çorbası. Yaz aylarındaki bayramlarda tercih edilen bu çorbada yoğurt doğrudan ya da kaynatılıp kurutulan “çortan” (şortan/şörten) kullanılıyor. Bölgeye özgü bu kurut, Bolu’da “keş”, Siirt ve Bingöl’de “geşk”, “keşk”, Mardin ve Batman’da “çortan” olarak biliniyor. Uzun süre bozulmadan dayanabilen bu yoğurt kurutması, çorbalardan mantıya, yöresel yemeklere kadar çok çeşitli kullanımlara sahip. Ayrıca, Kozluk ilçesi ve köylerinde sabah kahvaltılarında yenilen geleneksel “gebol” yemeği de çortanla hazırlanıyor.

PEHUN VE PELUR İLE BEREKETİ PAYLAŞMA GELENEĞİ

Batman’da yaşayan Ezidi vatandaşlar da bayramlarında et yemeklerine özel önem veriyor. Özellikle Şubat ayının ikinci haftasında kutlanan Hıdır Elyas (Hıdırellez) Bayramı’nda, bayramdan önce buğday öğütülüp kavrularak “pehun” adı verilen toz haline getiriliyor. Pehun üzeri kapatılıp muhafaza ediliyor; ertesi sabah özel işaretler görülürse Hıdır ve Elyas’ın o evi ziyaret ettiğine inanılıyor. Buğday ununa kaynar su ve pekmez eklenerek hazırlanan “pelur” tatlısı, hem ev halkı hem de komşular için hazırlanıyor.

İÇLİ KÖFTELİ SOFRALAR VE KINALI KEKLİK GELENEĞİ

Yörede ocak ayının 13’ünü 14’üne bağlayan gece kutlanan Rumi Yılbaşı (Sere Sale/Sersal) da ayrı bir coşkuya sahip. Bu özel gecede, “kutilk” adı verilen içli köfte sofraların başrolünde. İçli köftenin içine bozuk para veya küçük çubuk koyma geleneği, eğlenceli bir aile ritüeli oluşturuyor. Bozuk para çıkan kişi evin reisi, kısa çöp çıkan kişi ise o geceki “şanssız” olarak kabul ediliyor. Sason yöresinde ise kınalı keklik eti ve pilav Sere Sale akşamlarının geleneksel yemeği olarak ön plana çıkıyor. Geçmişte, kişi başına bir keklik düşecek şekilde hazırlanan bu yemek, özel günlerde misafirlere ikram edilirdi.

ŞAMBÖREKLE TAÇLANAN SOFRALAR

Batman mutfağının eşsiz lezzetlerinden biri olan “şambörek” ise Sere Sale başta olmak üzere özel günlerde sofraları süslüyor. İçli köfteye benzer şekilde, şamböreğin içine de para konarak yapılan eğlenceler bölgeye özgü kültürel renklerden biri.
Bayram ve kutlamalar, Batman ve yöresinde sadece yemeklerin tadıyla değil, aynı zamanda nesilden nesile aktarılan dostluk, paylaşma ve birlik geleneğiyle de yaşatılıyor. Bu sofralar, hem geçmişin hatırasını hem de bugünün mutluluğunu bir arada sunuyor.
Bayramın lezzeti, kültürle, dostlukla, birlikte olmanın kıymetiyle taçlanıyor.
Haftanın Öne Çıkanları

PETROLSPOR'A CEZA YAĞDI

2025-05-29 22:23 - SPOR

GERCÜŞ'TEKİ YERALTI MAĞARASI GÜN YÜZÜNE ÇIKIYOR

2025-05-29 16:45 - KÜLTÜR

MESİRE ALANI YENİ SEZONA MERHABA DEDİ

2025-06-02 13:33 - YEREL

FİNAL MAÇININ HAKEMLERİ BELLİ OLDU

2025-05-30 19:31 - SPOR

YENİ YERLEŞİM ALANINDA TEHLİKE!

2025-06-04 15:00 - YEREL

KAYMAKAMLAR TOPLANTISI GERÇEKLEŞTİRİLDİ

2025-05-30 15:07 - YEREL

DEV EKRANLA FİNAL HEYECANI BATMAN'DA!

2025-05-31 10:43 - SPOR

KAMYONET ŞARAMPOLE YUVARLANDI

2025-05-28 17:01 - YAŞAM

BATMAN BELEDİYESİNDEN KENTİN ÇEHRESİNİ DEĞİŞTİRECEK PROJELER

2025-06-03 16:19 - YEREL

ÖĞRENCİLERE SAHA DENEYİMİ: BATMAN ÜNİVERSİTESİ VE TÜPRAŞ EL ELE

2025-05-29 17:32 - EĞİTİM

İlgili Haberler

HER SANİYE HAYAT KURTARABİLİR

10:59 - GÜNDEM

GAZETECİLERDEN BAYRAM MESAJI

13:35 - GÜNDEM

VALİ CANALP: BİRLİK VE DAYANIŞMA GÜNLERİNDEYİZ

13:41 - GÜNDEM

OTOGARLARDA BAYRAM YOĞUNLUĞU BAŞLADI

14:03 - GÜNDEM

ARGUNAĞA: SORUNLARI GÖRMEZDEN GELMEYİN

14:38 - GÜNDEM

Günün Manşetleri

HER SANİYE HAYAT KURTARABİLİR

10:59 - GÜNDEM

BATMAN’DA GELENEKSEL BAYRAM LEZZETLERİ

15:33 - GÜNDEM

BATMAN’DA ORTALAMA KİRA 13.500 TL!

15:07 - EKONOMİ

YENİ YERLEŞİM ALANINDA TEHLİKE!

15:00 - YEREL

ESKİ GÖRÜNTÜLER KULLANILIYOR

14:23 - YEREL