Batman’ın bereketli ovası sonbaharın ilk sessizliğine bürünürken, tarlalarda bir sezonun emeği geride kalıyor. Toprak, yeni ekimlerin hazırlığını yaparken, Tarım İl Müdürü Necdet Tuncer, masasında rakamlar ve haritalar arasında yeni bir dönemin planlarını yapıyor. Önündeki veriler, sadece istatistiklerden ibaret değil onun için her satır, bir çiftçinin umudunu, bir köyün geleceğini temsil ediyor.
Tuncer, Batman’ın tarımsal gücünü anlatırken gözleri parlıyor: “Bugün 1 milyon dekar alanda üretim yapıyoruz. Hedefimiz hem tarımsal çeşitliliği artırmak hem de ürünlerimizin katma değerini yükseltmek.”
Batman’ın tarım hikâyesi artık sadece buğday ve arpa tarlalarından ibaret değil. Her geçen yıl yeni projeler, yeni ürünler ve modern üretim teknikleriyle şehir, bölgesel bir üretim üssüne dönüşme yolunda ilerliyor.
Tuncer’le yaptığımız sohbette, kentin tarımsal potansiyelinden geleceğe dönük hedeflerine, sulama sorunlarından Sera Kent Projesi’ne, tütünden fıstığa kadar uzanan bir üretim yelpazesini konuştuk. Onun anlattıkları, Batman tarımının sadece bugünün değil, yarının da güçlü bir hikâyesine sahip olduğunu gösteriyor.
TARIM ÇALIŞMALARINI VİZYONA UYGUN YAPIYORUZ
Batman’da tarım çalışmaları hangi hedefler doğrultusunda ilerliyor?
İl Müdürü Necdet Tuncer, Sayın bakanımızın; Yeterli, Erişilebilir ve Sürdürülebilir Tarımsal Ürün Arzını Sağlamak, Üretimden Tüketime Kadar gıda ve Yem Güvenilirliğini Sağlamak, Kırsal Alanlarda Yaşam Kalitesini, Refah Seviyesini ve Ekonomik Çeşitliliği Geliştirmek, Planlı, Dirençli ve Gelişime Açık Bir Tarım Sektörü Oluşturmak, Toprak ve Su Kaynakları ile Biyolojik Çeşitliliğin Sürdürülebilir yönetimini sağlamak, İklim Değişikliğine Uyum Kapasitesini ve Dirençliliği Artırmak, Kurumsal Kapasiteyi Geliştirmek gayesiyle ortaya koydukları vizyona uygun olarak ilimizde çalışmalarımızı sürdürüyoruz.
1 MİLYON DEKAR TARIM ALANINDA ÜRETİM YAPIYORUZ
Batman’da tarım alanları nasıl kullanılıyor ve hangi ürünler öne çıkıyor?
Batman’da işlenen toplam 1 milyon dekar tarım alanı bulunduğunu belirten Tarım Tuncer, bu alanın büyük kısmının tarla tarımına ayrıldığını ifade etti:
“Tarımsal faaliyetimizin üçte ikisinden fazlasını, yani yaklaşık 750 bin dekarını buğday, arpa ve mercimek gibi ürünler kaplıyor. Bu alanlarda ağırlıklı olarak tarla tarımı yapıyoruz. Yaklaşık 200–250 bin dekar alan sulu tarım, 500 bin dekar alan ise kuru tarım şeklinde işleniyor.”
Tuncer, tarla ürünleri arasında buğday, arpa, mercimek, tütün, pamuk, mısır ve son yıllarda ikinci ürün olarak yağlık ayçiçeği ürünlerinin öne çıktığını vurguladı.
FISTIK VE BADEM MEYVECİLİĞİN LOKOMOTİFİ
Batman’da meyvecilik hangi bölgelerde ve hangi ürünlerle gelişiyor?
Batman’da ikinci önemli üretim alanının meyvecilik olduğunu belirten Tuncer, bu alandaki gelişmeye dikkat çekti: “Yaklaşık 250 bin dekar meyve alanımız var. Ana ürünümüz Siirt ve Antep fıstığı. Son 20 yılda fıstık üretimi hızla yaygınlaştı, bugün 150 bin dekar alanda üretim yapıyoruz. Bunun yanında badem üretimimiz var. Gercüş bölgesinde bağcılık, incir Sason ve Kozluk tarafında ceviz, Beşiri’de ise son yıllarda artan böğürtlen bahçeleri dikkat çekiyor.”
SEBZECİLİK VE AROMATİK BİTKİLERDE YENİ ADIMLAR
Batman’da sebzecilik ve aromatik bitki üretimi nasıl yapılıyor?
Batman’da 30 bin dekar alanda sebzecilik yapıldığını belirten Tuncer, özellikle Balpınar, Beşiri ve merkeze bağlı köylerde sulu tarım ve serada üretimin geliştiğini söyledi. “Sebzeciliğin yanında tıbbi ve aromatik bitkilerde de bir potansiyelimiz var. Sumak başta olmak üzere, kekik gibi ürünlerde hem doğadan toplama hem üretim yapma yöntemleriyle ilerliyoruz. Amacımız ürün çeşitliliğini artırmak ve üretim tekniklerini geliştirmek.”
BATMAN ARTIK SU ÜRÜNLERİ ŞEHRİ
Su ürünleri üretimi ve balıkçılık nasıl geliştiriliyor?
Tuncer, baraj havzalarının artık kış aylarını daha ılıman bir hale getirdiğini bunun da Batman’a yeni bir zenginlik kattığını ifade etti: “Ilısu Barajı’nın oluşturduğu su alanlarıyla Batman artık bir su ürünleri şehri haline geldi. Garzan Çayı, Dicle Nehri ve Batman Çayı birleşerek 100 km’nin üzerinde kıyı hattı oluşturuyor. Bu alanlar sazan, şabot gibi türlerin yaşadığı ekosistemler haline geldi. Yasa dışı avcılığı engellemeye çalışıyor, tür çeşitliliğini artırmak için yavru balık salımları yapıyoruz. Amacımız sürdürülebilir avcılığı geliştirmek ve halkımızın balık tüketimini artırmak.”
SASON BALI TÜRKİYE’NİN EN İYİLERİNDEN
Bitki örtüsü ve arıcılık alanındaki potansiyel nasıl değerlendiriliyor?
Tuncer, Batman’ın bitki örtüsü ve arıcılık açısından da güçlü bir potansiyele sahip olduğunu belirtti: “Sason balı Türkiye’nin en iyi ballarından biri olarak kabul ediliyor. Kozluk ve Sason’da üretilen ‘merato balı’ flora zenginliğinden dolayı yüksek prolin değeri ile öne çıkıyor. Gezginci arıcılar ilkbahar döneminde Batman’a geliyor, daha sonra Kuzeydoğu Anadolu’ya gidiyorlar. Bu, ilimizin ekolojik zenginliğini gösteriyor.”
TÜTÜN YENİDEN YÜKSELİŞTE
Tütün üretimi son yıllarda yeniden arttı mı?
Tuncer, tütün üretiminin son yıllarda yeniden artışa geçtiğini söyledi: “Bir dönem kotalar nedeniyle üretim azalmıştı ancak dekar başına yüksek gelir sağlaması nedeniyle tütün yeniden yükselişe geçti. Tütün, küçük aile işletmeleri için önemli bir gelir kaynağı haline geldi. Geleneksel yöntemlerin yanında, modern, kurutma ve işleme yatırımlarının artmasına yönelik projeler geliştireceğiz.”
1 MİLYON’DAN FAZLA KÜÇÜK BAŞ HAYVAN YETİŞTİRİCİLİĞİ YAPIYORUZ
Küçükbaş hayvancılık göçer sistemle mi yapılıyor?
Tuncer, “İlimizde küçükbaş hayvancılığı çoğunlukla göçer hayvancılığı şeklinde yapılıyor. Hayvancılığı sürdürülebilir kılmak üzere bir taraftan işletmeler için yer arayışımız devam ederken bir taraftan da göçerliğin son yıllarda karşı karşıya kaldığı riskleri ortadan kaldırmaya dönük çalışmalar planlıyoruz” dedi.
ÜRÜNLERİMİZE KATMA DEĞER KAZANDIRMAK İSTİYORUZ
Hasat sonrası ürünler işlenip katma değer yaratılıyor mu?
Batman’da hasat sonrası ürünlerin genellikle ham haliyle elden çıkarıldığını belirten Tuncer, bu durumu değiştirmek istediklerini vurguladı: “Şu an ürünlerimizi hızlıca piyasaya sürüyoruz. Oysa hedefimiz, ürünleri paketleyip işleyerek mamul veya yarı mamul hale getirip Batman’da katma değer yaratmak. Tarla ürünleri ve bağcılıkta işleme tesislerini artırmak istiyoruz.
20 BİN DEKARLIK ‘SERA KENT’ TARIMI YENİDEN ŞEKİLLENDİRECEK
Sera Kent projesi kentin tarımını nasıl etkileyecek?
Batman Çayı ıslah çalışmasıyla birlikte sayın valimizin liderliğinde yürütülen 20 bin dekar Sera Kent projesinin kentin tarımını bambaşka bir boyuta taşıyacağını belirten Tuncer, şunları söyledi: “Bu proje tamamlandığında Batman, Doğu ve Güneydoğu’nun sebze üretim üssü haline gelecek. Enerji maliyetleri ve lojistik sorunlar nedeniyle artık üretimin kent merkezlerine yakın olması çok önemli. Batman bu proje ile 50 ilin ve çevre ülkelerin kışlık sebze ihtiyacını karşılayacak potansiyele sahip. Bu proje hem istihdam hem de yatırım açısından büyük katkı sağlayacak.”
GENÇLER TARIMA DÖNMENİN FIRSAT OLDUĞUNU BİLMELİ
Gençler tarıma yönelmeli mi ve neden?
Tuncer, “Pandemi sonrasında artık yeni bir dünyada yaşıyoruz, bütün ülkeler tarımsal üretim ve gıda arzıyla ilgili stratejik hamleler yapıyorlar. Artan dünya nüfusu ve azalan tarım alanları bu konuyu her yönüyle yeniden değerlendirmeyi zorunlu kıldı. Tarımsal üretim ve tarımsal sanayi başta gençler olmak üzere tüm kesimler için büyük fırsatlar sunuyor. Gençlerin hizmet sektöründe çalışan olmak yerine tarıma yatırım yapmak ve kendi işlerinin patronu olmayı tercih etmesi gerekir. Bakanlığımızın bu yönde önemli teşvikleri var. Ayrıca tarımda teknolojinin yoğun olarak kullanılması gençlerin ilgisini çekmek için iyi bir nedendir.
SERA KENTTE SÜS BİTKİLERİ DE ÜRETECEĞİZ
Sera Kent projesinde süs bitkileri üretimi planlanıyor mu?
Uzun süre ülkemiz süs bitkileri merkezi olan Yalova’da çalıştığını belirten Tuncer, “Sayın valimizin gayretleriyle İlimizde yoğun bir park ve bahçe yapımı var. Sera Kent’te hem ilimizin hem de bölgemizin peyzaj bitkileri ihtiyacını karşılamak üzere süs bitkileri üretimine de yer vermeyi planlıyoruz” dedi.
EN TEMEL SORUN SULAMA VE PAZARLAMA
Batman tarımında sulama ve pazarlama sorunlarına nasıl çözüm getirilecek?
Batman tarımının önündeki en büyük sorunların sulama ve pazarlama olduğunu ifade eden Tuncer, çözüm önerilerini şu sözlerle dile getirdi: “Devam eden sulama yatırımlarının tamamlanması, salma sulama yöntemlerinden vazgeçilmesiyle üretimde verimliği arttırıp, ikinci ürün üretimi ile topraklarımızı daha verimli kullanmış olacağız. Özellikle modern basınçlı sulama yöntemlerinin yaygınlaşmasına yönelik projeler uygulayacağız. Tarla ürünlerimizin pazarlamasında bir kısım sorunlarımız var. İlimizde tarımsal ürünlerin, depolama, işleme ve paketleme yatırımlarını arttırmamız gerekir. Ürünlerimizi hasat sonrasında şehrimizde bir süre daha misafir edip onları daha yüksek katma dereli hale getirmemiz gerekiyor.
ÇİFTÇİ ÖRGÜTLERİMİZ DAHA AKTİF ROL ALMALI
Çiftçi örgütleri üretim ve pazarlamada nasıl güçlendirilecek?
Ziraat odalarımız, damızlık birliklerimiz ve kooperatiflerimizin üretim ve pazarlama süreçlerinde daha aktif rol almaları gerekiyor. Çiftçi örgütlerimizi daha faal hale getirmeye ve onların pazarlama kapasitesini geliştirmeye yönelik projeler geliştirip, çalışmalar yapacağız.”
GÜVENİLİR GIDA ARZI, SAĞLIKLI GIDAYA ERİŞİM ÇOK ÖNEMLİ
Gıda güvenliği ve sağlıklı ürünlere erişim nasıl sağlanıyor?
Tuncer, sağlıklı ve güvenilir gıdaya erişimin çok önemli olduğunu belirterek şunları söyledi: “700 bin nüfusa yaklaşan ilimizde gıda arzı yapan tüm işletmelerimizin, tüketicimizin ödediği mali bedelin bir karşılığı olarak onlara güvenilir ve sağlıklı gıdayı arz etmek gibi bir mesuliyeti var. Bizler müdürlük olarak bunu temin etmek üzere sürekli olarak sahada denetimlerimizi arttırıyoruz” dedi.
HEDEFİMİZ PLANLI ÜRETİM VE TEKNOLOJİYLE TARIM
Tarımsal üretim planlaması nasıl uygulanıyor?
Tuncer, “Sayın Bakanımızın, Cumhuriyetimizin 2. Yüzyılında Planlı Üretim vizyonuyla 2024 yılından itibaren uygulamaya koyduğu “Tarımsal Üretim Planlaması” ile birlikte artık tarımsal üretime bütüncül bir yaklaşım ile bakıyor, tarımsal üretimi üretim ve tüketim değerlerine göre ürün ve yöre bazında planlıyoruz” dedi.
Tuncer, Batman tarımının geleceğine dair vizyonlarını şu sözlerle özetledi: “Meyvecilik alanlarını artırmak, sulu tarımı geliştirmek ve tarım teknolojisini daha etkin kullanmak önceliklerimiz arasında. Hedefimiz hem çeşitliliği artırmak hem de tarımsal üretimi daha verimli hale getirmek. Batman tarımı, bu vizyonla bölgenin yükselen değeri olacak.
Röportaj: Melek Barış
