BATMAN ULU CAMİYİ KİM YAPTI, KİM SEBEP OLDU?
Bugün size Batman’ın en eski Camisi olan “Ulu Cami”den söz edip kimin tarafından, kimin isteğiyle yapıldığını değerli arkadaşımız araştırmacı-yazar Ekrem Günaydın’ın geçen yılki paylaşımından aktaracağım. Bir çok kişinin merak ettiği bu Camiyle ilgili oldukça önemli noktalar var. Burun birlikte “ULU CAMİ”yi okuyalım.
Hüsnü Feridun Albayoğlu, 29 Ekim 1923 tarihinde İstanbul'da doğdu. İlk ve orta eğitimini tamamladıktan sonra İstanbul Haydarpaşa Lisesi'nden mezun oldu. 1943 yılında askerlik hizmetini yerine getirmek üzere asker ocağına katıldı. Terhis olduktan sonra arkadaşı ve tertibi Bülent Öndeşgil ile birlikte 1948 yılında Batman 'a geldi. O zamanlar Batman, nahiye statüsünde küçük bir kasabaydı. Bülent Öndeşgil, TCDDY Batman Tren İstasyonu Müdürü olarak atanmıştı. İstasyonda bir süre çalıştıktan sonra 1953 yılında TPAO Batman Rafinerisi'nin inşasına başlandı ve 1955 yılında rafineri üretime geçti. Rafinerinin açılmasıyla iş olanakları genişledi. Hüsnü Feridun Albayoğlu, TCDDY Batman Tren İstasyonu görevinden ayrılarak TPAO Batman Bölge Müdürlüğü Rafineri’sine geçti. 1960 yılına kadar İdari işler Amiri ve Sosyal İşler Şefliği görevlerini başarıyla yürüttü. Bu süreçte Batman'ın çeşitli altyapı projelerinin gerçekleştirilmesinde önemli rol oynadı. Bunlardan bazıları: Batman Ulu cami 'nin inşaa edilmesi, TPAO Batman sosyal tesislerindeki yüzme havuzları, tenis kortlarının yapımı ve buz fabrikasının yapımının yanı sıra TPAO Site yerleşkesine binlerce fidan dikimine öncülük etti. Albayoğlu ve mesai arkadaşları, Batman'ın gelişiminde önemli katkılarda bulundular ve kentin "Doğu'nun Paris'i" olarak anılmasını sağladılar. Bu dönemde TPAO, Amerika'da eğitim almış birçok Petrol mühendisinin yanı sıra yurdun çeşitli yerlerinden gelen eğitimli insanları istihdam ettiği için, Batman'da yeni bir kültür ve medeniyet anlayışı gelişti.
Eğitimci, gazeteci ve matbaa sahibi Haluk Yargıcı Batman Ulu Cami yapımında gazetesinden Feridun Albayoğlu’na çağrıda bulunmuştu.
Haluk Yargıcı, Batman’ın ilk yerel gazetesi olan “Raman Postası Gazetesi’nin Yıl 1, 04/12/1959 Cuma tarih ve 32. Sayılı günlük gazetenin “YENİ CAMİ’’ başlıklı manşetinden; Feridun Albayoğlu’na şu şekilde dilekçe ile istekte bulunmuştu:
Sayın Feridun Albayoğlu (Cami Yaptırma Derneği Başkanı)
Muhterem efendim, Derneğinizin uzun ve yorucu çalışmalarından sonra vücuda getirdiği “Yeni Cami” tebrike şayan bir eserdir.
Evet Batman’ın çok mühim bir davasına el atıp halletiniz. Batman’a bir eser kazandırdınız. Bugünlerde caminin ufak tefek noksanlıklarını ikmal yolunda gayretler sarf ettiğinizi görüyoruz. Önümüzdeki inşaat sezonunda da bütün kubbeleri söküp betonarmeye tahvil edeceğinizi haber aldık. Buna sevindik. Şu var ki, Bütün bunlar olduktan sonra dahi “Yeni Cami’’ noksandır, yarımdır. Zira bu güzel cami minaresizdir.
Müslümanlığın sembolü olan Minarenin camide boy saldığını görmek, en büyük arzumuzdur.
Teşebbüse geçişinizin müjdesini bekleriz. Saygılar. Haluk Yargıcı
Hüsnü Feridun Albayoğlu’nun eşi Şarika Albayoğlu ise İstanbul doğumlu olup Saint Benoît Fransız Lisesi mezunuydu ve TPAO camiasında saygı gören bir hanımefendi olarak hayır işlerinde aktif rol almıştı.
Rafineri işçi ve memur alımları Feridun Bey'in sorumluluğundaydı. Batman ve çevresinde TPAO denildiğinde ilk akla gelen isimlerin başında anılır oldu. Bayramlarda TCDDY İstasyonun arkasında oturduğu TPAO’nun taş yapılı lojmanında onunla bayramlaşmak isteyen Batmanlılar uzun kuyruklar oluştururdu. Zamanının “eşkiyası” olarak bilinen ve aranan Osmane Gevre dahi Feridun Albayoğlu’nun elini öpmeye gelir, ona köylülerini işe aldığı için şükranlarını bildirirdi.
1955-1960 yılları arası Batman Demokrat Parti İlçe Başkanlığı görevini de yürüttü. 1960 yılında gerçekleşen ihtilal sonrasında Diyarbakır 'da şüpheli olarak gözaltına alındı ancak bir hafta sonra serbest bırakıldı. Bu olaydan sonra Batman'dan uzaklaşma kararı aldı. İstanbul – Üsküdar’a yerleşti. 6 Şubat 1993 tarihinde İstanbul'da vefat ettiğinde, birçok Batmanlı cenazesinde onu anmak için bir araya geldi. Eski Batmanlılar, Hüsnü Feridun Albayoğlu'nu yakinen tanır ve saygı duyulan kişi olarak hatırlarlar.
İnsanlığa hizmet etmiş Feridun Albayoğlu’nu Allah rahmet eylesin, mekanı cennet olsun.
(Ekrem Günaydın 18/06/2024)
