DÖNERDE NEDEN TERAZİ UYGULANMIYOR?

Bu yazımdan dolayı belki et ve tavuk döneriyle uğraşan esnaflar, kebapçılar bana kızacaklardır. Ancak meseleye sadece esnaf açısından değil, aynı zamanda vatandaşın hakkı ve adalet duygusu açısından bakmak gerekir. Türkiye’nin birçok ilinde usulüne uygun olarak yapılan bir uygulama varsa, Batman’da da yapılmalıdır. Vatandaşın hakkını korumak için de bu uygulamanın yerel kurumlarca desteklenmesi şarttır. Ticaret İl Müdürlüğü, Tarım ve Orman İl Müdürlüğü ile belediye zabıtasının işbirliği yapması halinde bu güzel ve adil uygulama Batman’da da hayata geçirilebilir.

Bugün İstanbul, Ankara, Konya, Siirt, Bitlis, Aydın, Adana gibi pek çok şehirde et döner ve tavuk döner müşteriye tartılarak verilmektedir. Lokantaların girişinde veya menülerinde Esnaf Odaları tarafından belirlenen tarife kartları asılır ve örneğin bir kebabın 150 gram ya da 180 gram etten yapıldığı belirtilir. Bitlis, Siirt ve Konya gibi şehirlerde ise büryan kebabı veya tandır eti yine aynı şekilde tartılarak satılmaktadır. Yani vatandaş neyi, hangi gramajda ve ne kadara satın aldığını bilir. Bu durum hem müşteri memnuniyetini artırır hem de esnafın işine şeffaflık katar.

Batman’da ise bu uygulama maalesef yok. Çünkü alışılmış bir sistemin dışına çıkmak, yeni bir uygulamayı başlatmak kolay değildir. Oysa burada çok önemli bir mesele söz konusudur: Kul hakkı. Eğer bir kebap 150 gram etten yapılması gerekirken 120 gram olarak hazırlanıyor ve aynı ücret alınıyorsa burada hem adalet zedelenir hem de vatandaşın hakkı yenmiş olur. Türkiye’nin birçok şehrinde vatandaş, ödediği paranın karşılığını gramaj olarak alabiliyor. Ancak Batmanlı vatandaş aynı parayı öderken daha az gramajlı kebap yemek zorunda kalıyor.

Bugün Batman’daki lokantaların çoğu kebabın gramajını 120 olarak belirlemiş durumda. Oysa yukarıda saydığımız şehirlerde aynı fiyata 150 ya da 180 gram kebap verilmektedir. Aradaki bu fark ciddi bir haksızlık yaratmaktadır. Sayın Valimizin bu konuyla ilgilenmesi ve ilgili kurumlara talimat vererek Batman’da da bu uygulamanın başlatılmasını sağlaması çok yerinde bir karar olacaktır. Çünkü mesele sadece kebap veya döner meselesi değildir; mesele vatandaşın hakkını korumak, adaleti sağlamaktır.

Döner ve tavuk döner satan işletmelerin terazilerini tezgâhlarında bulundurmaları ve satışlarını tartarak yapmaları aslında herkesin arzusudur. Bugün Adana’daki esnaf 180 gramlık bir kebabı 450 liraya satıyorsa, Batman’daki esnaf da aynı ücreti alıyorsa, gramajı 180 veya en azından 150 grama yükseltmek zorundadır. Haksızlığın önlenmesinin yolu budur. Aksi halde vatandaşın güveni sarsılır, esnafa duyulan memnuniyet azalır.

Bir arkadaşımın yakınması aslında bu durumun en net örneğidir. Bana şöyle dedi: “Kebapçıya gidiyorum, sipariş veriyorum. Önüme konulan tabağı gördüğümde moralim bozuluyor, iştahım kesiliyor. Çünkü bana verilen kebabın ağırlığı 120 gram bile değil.” Bu şikâyet, yalnızca bir kişinin değil, birçok vatandaşın ortak düşüncesidir. İnsan ödediği paranın karşılığını almak ister. Daha fazlası değil, ama eksik de değil.

Bu noktada meseleye yalnızca vatandaşın gözüyle bakmak doğru olmaz. Esnafın da hakkını korumak gerekir. Terazi uygulaması esnaf için de faydalıdır. Çünkü gramajın netleşmesiyle birlikte herkes aynı standartta hizmet verir, haksız rekabet ortadan kalkar. Bir lokanta 120 gram kebap verirken diğeri 180 gram verdiğinde, fiyatlar aynı olunca esnaf arasında da adaletsizlik doğar. Oysa tartı usulüyle herkes ne verdiğini, ne kadar verdiğini bilir ve işini gönül rahatlığıyla yapar.

Yasa ne emrediyorsa ona uymak, uygulamaları mevzuata göre düzenlemek hepimizin görevidir. Döner, tavuk döner, büryan, kuyu kebabı, ızgara çeşitleri ve benzeri yemekler gramaj olarak belirlenmeli ve bu gramaj usulüne uygun biçimde vatandaşın önüne konulmalıdır. Bugün pek çok ilde bunun yapılabiliyor olması, Batman’da da yapılabileceğini göstermektedir. Tek ihtiyaç, yöneticilerin bu konuda adım atması ve esnafın da bu adımı desteklemesidir.

Sonuç olarak mesele basit bir döner veya kebap tartısı meselesi değildir. İşin özünde adalet, eşitlik, vatandaşın hakkını gözetme ve esnafın işini şeffaf yapması vardır. Sayın Valimizin ve Belediye Başkan Vekilimizin bu konuda alacağı bir karar Batman için önemli bir dönüm noktası olabilir. Adaletin sağlanması, vatandaşın memnuniyeti ve esnafın güvenilirliği için bu uygulama vakit kaybetmeden hayata geçirilmelidir.

Hoşça kalınız.