KİŞİ DOSTUNUN DİNİ ÜZEREDİR
Peygamber efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) şöyle buyurmuştur: “Kişi dostunun dini üzeredir. O halde sizden biriniz kimi dost edindiğine baksın. “ (Ahmed bin Hanbel, Müsned)
Evet dost olduğumuz kişi inancımıza olumlu ya da olumsuz etki edecek kadar etkilidir. O halde herkesle dost olmak uygun değildir. İnancımıza, değerlerimize olumlu anlamda etki edecek kişileri dost edinmek gerekir.
İmam Gazali ihya'da dost edineceğimiz kişide bulunması gereken hususiyetleri şöyle sıralar:
Akıllı olmalı; akıl sermayedir ve her şeyin temelidir. Ahmak ve akılsız olanlarla arkadaşlık etmede hayır yoktur. Bil ki ahmak, sana yararlı olmak isterken zarar verir. Akıldan kasıt, ona bir şey anlatıldığı zaman işin içyüzünü anlayan kişidir.
Güzel ahlaklı olmalı; Nice akıllı insan işlerin içyüzünü idrak etmekle beraber gazabına veya şehvetine yenik düştüğünde arzusuna uyar ve arzusunu yenmekten aciz olduğu için bildiği şeylerin aksini yapar. Bir hadiste şöyle buyrulur; “Mallarınızdan vererek herkesi memnun etmeye gücünüz yetmez; hiç olmazsa güler yüzünüz, ahlakınız onları memnun etsin. (Hakîm,Taberani)
Fasık olmamalı; Günahkâr olup günahında ısrar edenle dost olmanın da faydası yoktur. Çünkü Allah’tan korkan insan büyük günahlar işlemekte ısrarcı olmaz. Allah’tan korkmayana gelince, onun ne zarar vermeyeceğinden emin olunabilir ne de dostluğuna güvenilir.
Ömer b. Hattâb ( radiyallahu anh) şöyle söylemiştir: “ Doğru insanlarla arkadaş ol ve onların yanında bulun çünkü onlar bollukta senin için süs, belada ise yardımcıdır. Arkadaşının işini en iyi şekilde yap ki ondan beklediğini sana versin. Güvenilir olanlar dışındaki arkadaşlarına karşı uyanık ol. Allah’tan korkandan başkası güvenilir değildir. Günah işlediğini bildiğin biriyle arkadaşlık etme ve ona sır verme. Herhangi bir işin olduğunda yüce Allah’tan korkanlara danış. Hakîm de oğluna şöyle demiştir: “Arkadaş olduğunda sana değer katacak, ona hizmet ettiğinde iffetini koruyacak, geçim sıkıntısına düştüğünde yardımına koşacak biriyle arkadaş ol. Ebu Zer (radiyallahu anh) şöyle buyurmuştur: “Tek başına kalmak kötü arkadaştan daha hayırlıdır. Salih olan arkadaşla birlikte olmak ise tek başına kalmaktan daha hayırlıdır.
Ca’fer-i Sadık (radiyallahu anh) şöyle buyurmuştur: “Şu beş kişiyle arkadaş olma: Yalancı; çünkü o hep seni yanıltır. Serap gibidir; sana uzağı yakın, yakını uzak gösterir. Ahmak; çünkü ne zaman ondan bir fayda beklesen, o sana hep zarar verir. Cimri; en çok ihtiyaç duyduğun şeyi senden esirger. Korkak; zor zamanlarda seni bırakıp kaçar. Günahkâr; bir iki lokmaya seni satar.
Bidat ehli olmamalı; Böyle biriyle arkadaş olmakta kişiye bid’at bulaşması ve kötülüklerin ona da geçmesi tehlikesi vardır. Bidatçi kendisiyle ilişkileri kesip uzak durulmayı hak etmişken onun dostluğu nasıl tercih edilir.
En hayırlı dost şu üç özelliği kendisinde barındıran kişidir.
Yüzü Allah’ı hatırlatan, kelamı ilim arttıran, ameli ahireti hatırlatan. (Ebu Ya’la 2437l
