MODEL İNSAN-1
Carl Rogers göre: "Empati, bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir." Aman Allah'ım! Bugüne kadar bu anlama gelecek bir empati pratiğim olmadı, çok üzgünüm. Ya siz? Lütfen evinizin en sessiz ve güzel yerine geçin, biraz düşünün, son bir yılda bu anlamda kaç kere empati yaptım diye düşününüz? Hiç yapmadık dediğinizi duyar gibiyim. Galiba bu kelimeyi duygu evrenime, duygu aileme almalıyım hem de hemen... A! Evet bu kavram, ne etkili ve sırlı şeymiş öyle! Bende harika değişimler sağladı. Empati kurmam için şefkat, merhamet, hoşgörü, affetme, ahlaklı, kültürlü, nazik, sabırlı olma, iyilik ve anlayış yörüngeli olma katsayımı yükseltmem gerekir ki insanları ve dışındaki varlıkları iyi tanıyayım, onları anlayıp yardım edeyim. Söz de duygu da karar da empatide artık...
Atalarımız "İğneyi kendine, çuvaldızı başkasına batır" demişler. Öncelikle kendi hatalarımızı ve eksikliklerimizi görmeliyiz. Kendi evimizi, bahçemizi temiz ve düzenli tutmalıyız. Bu davranışı kendimize ilke edinirsek birçok sorunu çözebiliriz. Her zaman kendimizin avukatı olsak sıkıntılarla boks yaparız, yüzümüz gözümüz yara bere içinde kalır. Tüm varlığımızla kendimizi okuldaki hademenin yerine koysak okulumuzda kantinden aldığımız yiyecek ve içeceklerin ambalajlarını hiç yerlere atar mıydık, harikaların sultanı olan insanın kalbini kırar mıydık, hırsızlık yapar mıydık, kavga eder miydik, yaşama sevinciyle dopdolu insanların hiçbirine zarar verir miydik, hele hele onları yaşamdan koparır mıydık, kini, nefreti, düşmanlığı, gıybeti, ötekileştirmeyi semtimize, mahallemize davet eder miydik? Birçok insan aç iken günlük milyarlarca insanı doyuracak israf kalemlerine imza atar mıydık, obeziteden insanlar sıkıntı çeker miydi, bizi doğurup bin bir zahmete katlanıp büyüten annemize, babamıza "öff" bile der miydik? Hak, adalet, hukukun üstünlüğü kavramları o kadar önemlidir, hiç kimsenin hakkını yer miydik, haramlarla hiç tanışır mıydık bu kadar, ahlakı felç eder miydik, masum insanları öldürür müydük, kendimiz için istediğimizi başkasından esirger miydik, makul yaşam haklarını kısıtlar mıydık, aç kalır mıydı? Sizi sıktığımın farkındayım ama empati duygu evrenimin sahnesinde...
Evet, zengin kendini fakirin yerine koysa, tersini de fakir yapsa mükemmel bir iletişim doğar ve taraflara huzur aşılar, sorunlar yerini çözümlere bırakır. Bu sihirli sözcükle hareket eden ehli vicdan birisi, "ateş nereye düşerse düşsün bizi de yakar" deyip Hz. İbrahim'i ateşten kurtarmak için gagasında bir damla su taşıyan kuş misali itfaiyeci olur, hemen o yangını söndürmeye koşar. Böyle yaparsak her pencereden bakmış oluruz, huzuru, imkanları ve çözümü büyütmüş oluruz... Engelli birinin, okuyan bir öğrencinin, ömür boyu hapis yatan ve hasta olan birinin, ülkeyi yöneten bir liderin, garip guruba, fakir fukaranın, yaşlıların, genç lerin... duygu dünyalarına girip bir seyahat etsek, onlarla sohbet edip tanışsak, izlesek, onları anlasak ve ona göre bir davranış sergilesek, bir reçete sunsak ne iyi olurdu değil mi?
Bu arada sevdiğim bir şiiri paylaşmak istiyorum:
Hak bildiğin yoldan şaşma / Biraz empati yap yeter
Ölçülerde haddi aşma / Biraz empati yap yeter
