UZAKTAN KUMANDALI ÇOCUKLAR

Pek çok şeyin hızlı değişim ve gelişim geçirdiği günümüzde ebeveynlik rolleri de bu durumdan nasibini almıştır. Çocuk yetiştirme konusunda hangi yöntemin daha işlevsel olduğu araştırıladursun, çocuğu anlamadan-çocuğun özelliklerini kavramadan, karakter yapısı ve gelişim dinamiklerinin ihmal edildiği bir süreç ile beklenen olumlu sonuçların gerçekleşmesi pek mümkün gözükmemektedir.

Sürekli müdahaleci tutumlar, çocuk adına verilen kararlar, “çocuk için en iyisini istiyorum” tarzı düşünceler her zaman çocuğun istekleri ve onun dünyasıyla paralel olmayabilir. Bunlar elbette iyi niyetli ve çocuğun yararına olan düşüncelerdir. Fakat bazen bu bağlılık duyguları duygusal bağımlılığa dönüşebilir. Çocuk kendi başına karar alamaz, harekete geçemez ya da durması gereken yeri bilemez. Çünkü bu zamana kadar çocuğun hayatının direksiyonu hep anne-babasında olmuştur. Çocuğa en ufak bir düşünme alanı ya da inisiyatif alanı bırakılmıştır. Tabiri caizse çocuk komutlarla yönetilmiş ve hayatı bu doğrultuda şekillenmiştir.

Bizler duygusal bağımlığı genelle anne-çocuk ilişkilerinde görmekteyiz. Anne-çocuk arasındaki bağlılık süreci annenin duygusal ağırlığıyla anneye bağımlı olmaya kadar ilerleyebilir. Anne olmadan kendini huzursuz ve güvensiz hissetme, sürekli tedirginlik ve kaygı hali bunun sonucudur. Ebeveynlerden kopmanın ilk defa yaşandığı anasınıfı ve ilkokul sürecinde bu durumu daha net görebilmekteyiz. Çocuk zihninin belirsizliğe tahammülü asla olmadığı için çocuk anne-babasından ayrı kalmak istememekte, onlar olmadan kendini çok zayıf, güçsüz ve değersiz hissetmekte ve yeni girdiği ortamlarda nasıl davranacağını bilememektedir.

Uzaktan kumandalı çocuklar, hemen hemen her eylem ya da söylemlerinde dışarıdan bir onay ve komut beklentisi ile karşı karşıyadır. Çocukların bir "uzaktan kumandalı" hale gelmesi genellikle aşırı korumacı veya kontrolcü bir ebeveyn tutumuyla başlar. Sürekli komut girişi ile "yemeğini ye", "ödevini yap", "şimdi montunu giy", "arkadaşına teşekkür et." Çocuğun neyi, ne zaman ve nasıl yapacağı saniye saniye dikte edilir. Kendi kararlarını alıp uygulayamayan çocuk bir süre sonra sorumluluk ve görev almaktan kaçınma davranışı sergileyecektir. Çünkü sürekli ailesinin dedikleri yapan çocuk ilerde işler yolunda gitmediğinde olayın sorumluluğunu pek tabii ailesine yükleyecek, olumsuz durumla yüzleşmekten kurtulmuş olacaktır.

Özerklik duygusunu kazanmayan çocuk, kimseyi kırmamak adına yaşamı boyunca hayır demekten kaçınacaktır. Çünkü yalnız kalmak acı veren bir durumdur. Bu durumdan kurtulmak için sürekli fedakârlık yapmak ve alttan almak durumunda kalacaktır. Kendi hayatının direksiyonu maalesef yine başkaları tarafından kontrol edilecek ve çocuk kendi hikâyesinin figüranı olmaya devam edecektir.

Girişimciliği ciddi manada zarar gören çocuklarda karar mekanizmasının hemen hemen hiç işlemediğini görürüz. Çoğu zaman “benim için fark etmez” diyen pek çok çocukta bizler bu durumu görmekteyiz. Çünkü yanlış yapmaktan hatalı davranmaktan korkan çocuk sorumluluk almayacak, kendisine sunulan şeyi kabul etmek durumunda kalacaktır. Kendisi gibi olamayan çocuk, sadece “istenilen çocuk-arzu edilen” olmaya odaklanacak, kendi istek ve duygularını görmezden gelecektir. Bu durumda maalesef ergenlik döneminde başlayan kimlik inşaa süreçlerine ciddi anlamda zarar verecektir. Kimlik karmaşası belirsizlik ve mutsuzlukla sonuçlanacaktır.

Ebeveynler olarak uzaktan kumandayı elinizden bırakarak çocuk ile duygusal bağ kurma tercih edilmelidir. Çocuğun duygu ve istekleri anlaşılmalı, göz teması kurulmalı ve konuşma esnasında çocuğa odaklanılmalıdır. Dışsal motivasyon çocuğa hareket alanı bırakmayacağını için kontrollü içsel motivasyon ile desteklenmesi önemli olacaktır.