İnsan, sosyal bir varlıktır. Sağlıklı ve de sürdürülebilir bir iletişim kurmak için ilişkilerde kişisel sınırlar koymak çok önemlidir.
Kişisel sınırlar; kişinin kendisi için belirlediği ilke ve kuralların bir yansımasıdır.
Bu ilke ve kuralları bireyin kendi inançları, tutum ve değerleri belirler.
Sınırlar, kişilerarası tüm ilişkilerde gereklidir. Bireyin kendini hem maddi hem de manevi olarak koruyabilmesi için bir sınırın olması kaçınılmazdır. Sınırlarınız ilişkide olduğunuz kişilerin size nasıl davranmasını belirler.
Fakat maalesef bu sınırları ihlal eden çok insan var. Bir sohbet esnasında bir kadın arkadaşımız, “Senin sınır koyman yetmiyor arkadaşım! Karşındaki kişi de senin koyduğun sınırlara saygı duymalı, ihlal etmemeli. Ama ne yazık ki ihlal ediliyor. Geçenlerde bir mesai arkadaşımla bu konuda aramızda bir tatsızlık oldu. Zamanlı zamansız bana bayram veya cuma mesajları gönderiyordu. Ki onunla görev icabı konuşmanın dışında hiçbir şekilde bir konuşmuşluğum da yoktu. Tavırlarımla bir sınır koyduğumu da ima ediyordum, En son, gecenin geç bir saatinde, ‘Ey Ayşe! Sen bu dünyaya zevküsefa için gelmedin. Sen imtihan için geldin bu dünyaya...’ gibi cümlelerle devam eden uzunca bir mesaj geldi. Mesajın adıma hitaben yazılmış olduğunu görünce daha da sinirlendim. Ertesi sabah ilk işim o arkadaşın yanına gidip, “Bakın, bir daha bana kurumla ilgili bir şeyin dışında hiçbir şekilde mesaj göndermeyin! Bu ne benim ne de eşimin hoşuna gider,” demek oldu. Adam sanki herkese istediği mesajı istediği saatte gönderebilme hakkına sahipmiş gibi bir tavırla, ‘Ne var ki bunda?’ demez mi...
Adamın, ne dindarlığı açısından ne de insani yönden mesai arkadaşlarımızın hiçbirinden daha iyi olmadığını hepimiz çok iyi biliyorduk. Adam, bu gibi mesajları tüm mesai arkadaşlarına gönderiyordu.
Ne yazık ki bu hakkı kendinde gören, başkalarının sınırlarını ihlal eden bu adam gibi birçok kişi var. Oysa kimsenin bir başkasının yaşam tarzına, inancına, gelenek göreneklerine, fikirlerine müdahale etme hakkı yoktur.” dedi.
Kendi sınırlarımızı korumanın temel yollarından biri de herhangi bir ihlalde tavrımızı hemen koymalıyız.
İlişkilerde sağlıklı sınırlar, ilişkiden ne beklendiğini belirler, ilişkilerin dengeli olmasını sağlar, birbirimizin sınırlarına nasıl saygı⁴ duyabileceğimizi gösterir, bireyler arasında karşılıklı bir saygı yaratır.
Her türlü ilişkilerde sağlıklı sınırlar koymak ve bu sınırları korumak hem kişinin kendisi hem de karşısındakiler için yararlıdır. Partnerle, aile fertleriyle, sosyal çevre ve iş arkadaşlarıyla kısacası her kim olursa olsun, ilişkide konulan sınırlar kişiye birçok açıdan fayda sağlar.
Sınırdan kastım insanlarla soğuk bir iletişim ya da mesafeli olmak değil, sağlıklı ilişkiler inşa etmektir. Kişi, karşısındaki kim olursa olsun belli sınırlarla hareket edip sağlıklı sınırlar koyarak yaşam boyu sağlıklı ilişkiler sürdürebilir.
Amerikalı sanatçı Christina Morgan, “Sınırlar koymak, kendime duyduğum şefkati göstermenin bir yoludur. Kişisel sınırlarımın olması beni kaba, bencil ve duyarsız yapmaz, çünkü ben kendi yolumu tercih ediyorum. Kendimi önemsiyorum.” Sözleriyle kendi kişisel sınırlarını ne güzel ifade etmiş.
Zamanı yönetmek ve sınır koymak mutlu yaşamın önemli unsurlarındandır. Zamansal sınır koymak önceliklerimizi belirlemektir.
Kişisel önceliklerimizi belirlemek her şeyden önce sağlıklı bir iletişim geliştirmek açısından değerlidir.
İlişkide sağlıklı ve sağlıksız sınır ayrımı yapmak çok önemlidir. Sağlıklı bir iletişim geliştirmek kaliteli yaşamın temel unsurlarındandır.
Tam tersi düşünülürse yani sağlıksız sınırlar üzerinden hareket edildiğinde ilkin öz saygımızı yitirir ardından manipüle edilerek görmezden gelinebiliriz.
Sağlıksız sınırlar, kast edilen sınırda aşırı olmak demektir. Yani sert sınırlar ya da tam tersi geçirgen sınırlar. Her ikisi de olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. “İnsanlarla münasebetin, ateşle münasebetin gibi olsun. Çok uzaklaşma donarsın, çok yakınlaşma yanarsın!” der Sadi Şirazi. Gerçek huzur da bu iki denge arasında değil mi?
Sağlıklı sınırlar, hayatımızdaki tüm ilişki boyutlarında korunması ve sürdürülmesi gereken davranışlardır. Yaşamınıza dair kurduğunuz sınırlar değer ve tutumlarınızla yakından ilgilidir. Bu nedenle size en uygun sınırları ancak siz oluşturabilirsiniz. Sağlıklı ve sağlıksız sınır kavramlarını bilmek doğru bir iletişim sağlamak için çok önemlidir.
İstemediğiniz durumlarda hayır diyebilmek, çizdiğiniz sınırları net bir şekilde ifade edebilmek sınırları korumanın temel unsurlarındandır.
Sağlıklı sınırların olması karşılıklı saygıyı geliştirir, bireyin kendini savunmasını, daha güvende ve daha özgür hissetmesini sağlar. Sağlıksız sınırlarda ise bunun tam tersi olur.
Sınırlarınızı korumada tutarlı ve de kararlı olun. Bunu yaparken de karşıdaki kişiye uygun bir üslupla dile getirmeli.
Bir defasında etkinliğin birinde bir grup kadınla tanışma faslı oldu. İlk defa etkinliğe katılan Funda Hanımla tanışmak için biz kadınlar sıraya girdik. Önümdeki kadın, Funda Hanımla tokalaşırken Funda Hanımı öpmeye yeltendi. Funda Hanım sesini yükseltip kızarak, “Ne münasebet! İlk defa tanıştığınız birini nasıl öpersiniz? Sizde ya da bende bulaşıcı bir hastalık olabilir,” deyip uzattı sözü, hem de azarlayarak.
Funda Hanım kendini öptürmek istemeyebilir ama bunu güzel bir üslupla söyleyebilirdi.
Sınırlar ihlal edildiğinde gönül kırmadan, karşısındakini incitmeden, nazik ama net bir şekilde ifade edilmeli.
Unutulmamalıdır ki, sağlıklı sınırlar, sağlıklı ilişkilerin temelini oluşturur.
Kalın sağlıkla.